Ανανεώνεται η αργκό της νέας επικοινωνίας

ΤΟ ΒΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 27/11/2011 05:45

Παυλίδου Δώρα, Βίδος Κοσμάς

Η ιδιαίτερη «γλώσσα» µέσα από κινητά και Internet εξελίσσεται


Οπως η γλώσσα είναι ένας οργανισµός που διαρκώς εξελίσσεται – ακόµα και µέσα από τη διάδοση, την επικράτηση δοµών που αρχικά θεωρούνταν λανθασµένες – έτσι εξελίσσεται και η κοινή παγκόσµια «γλώσσα» που εφευρέθηκε τις τελευταίες δεκαετίες και µε την οποία επικοινωνούν εκατοµµύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσµο. Σπάζοντας µε αυτό τον τρόπο τα φράγµατα που υψώνουν οι τοπικές γλώσσες και διάλεκτοι ανάµεσα στους λαούς και συµβάλλοντας στη δηµιουργία µιας διεθνούς κοινωνίας όπου όλοι µπορούν να «µιλήσουν» µε όλους.

Αναφερόµαστε βεβαίως στη γλώσσα του Internet, ένα ευρύτατο σύνολο συµβόλων που χρησιµοποιούνται κυρίως στην από Twitter

Λουίτζι Πιραντέλο, Το πιθάρι

Dino Buzzati: To καλόμβι

1. Χέρμαν Μέλβιλ: Μόμπι Ντικ

Ένα από τα αριστουργήματα της αμερικανικής και της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Η πλειονότητα των κριτικών δέχεται ότι το μυθιστόρημα του Χέρμαν Μέλβιλ στέκεται στο ίδιο δημιουργικό ύψος με τις αρχαίες ελληνικές τραγωδίες και τα έργα του Σαίξπηρ. Το βιβλίο κυκλοφόρησε πρώτα στην Αγγλία στις 18.10.1851 με τον τίτλο «Η φάλαινα» και ένα μήνα αργότερα (14.11.1851) στις ΗΠΑ, με τον τίτλο «Μόμπι Ντικ ή η Φάλαινα».

Ο «Μόμπι Ντικ» είναι μια θαλασσινή περιπέτεια, γεμάτη συμβολισμούς και μεταφορές. Με αφηγητή τον ναύτη Ισμαήλ, παρακολουθούμε το ταξίδι ενός σαλεμένου καπετάνιου, ονόματι Αχαάβ, που έχει βάλει σκοπό της ζωής του να ανακαλύψει και να σκοτώσει μια θηριώδη λευκή φάλαινα με το όνομα Μόμπυ Ντικ, η οποία σε ένα προηγούμενο ταξίδι τού είχε κόψει το πόδι σε μια μονομαχία τους στη θάλασσα. Ο Μέλβιλ, που είχε δουλέψει χρόνια ως ναυτικός, εστιάζεται σ' έναν «άνθρωπο που δε φοβάται Θεό, που μοιάζει με Θεό, είναι υπέροχος άνθρωπος ο Καπετάν Αχαάβ».

Το πολυσέλιδο μυθιστόρημα περιγράφει την επικών διαστάσεων σύγκρουση Αχαάβ και Μόμπι Ντικ, που είναι, κατ' επέκταση, μια αναμέτρηση ανάμεσα στις δυνάμεις της Φύσης και τον Άνθρωπο. Ο «Μόμπι Ντικ» δεν είναι μόνο μια συναρπαστική ναυτική περιπέτεια, αλλά ένα φιλοσοφικό δοκίμιο για τη φύση του καλού και του κακού, για τον άνθρωπο και τη μοίρα του. Συν τοις άλλοις, είναι ένα εγκυκλοπαιδικό μυθιστόρημα, που δίνει στον αναγνώστη πληθώρα πληροφοριών για τη ζωή στη θάλασσα και τη φαλαινοθηρία.

Το βιβλίο του Μέλβιλ κυκλοφόρησε σε μια περίοδο που οι ΗΠΑ βρίσκονταν σε μια φάση μεταμόρφωσης, από μια συνομοσπονδία αποικιών σε ένα κράτος με επεκτατικές βλέψεις (Πόλεμοι κατά των Μεξικανών και Ινδιάνων, Επέκταση στη Δύση), αλλά και στα πρόθυρα του Εμφυλίου Πολέμου, με τις μεγάλες κοινωνικές διαφορές Βορείων και Νοτίων. Ήταν, όμως, και μια περίοδος αρκετά δημιουργική για τα αμερικανικά γράμματα.

Το 1850 ο Ναθάνιελ Χόθορν δημοσίευσε το δικό του αριστούργημα, το μυθιστόρημα «Το Άλικο Γράμμα», μια εμβριθή μελέτη για το καλό και το κακό, που επηρέασε σημαντικά τον γείτονα και φίλο του Μέλβιλ στη συγγραφή του «Μόμπυ Ντικ». Το 1852 η Χάριετ Μπίτσερ Στόου κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά της «Η Καλύβα του Μπαρμπά-Θωμά», ένα από τα πλέον ευπώλητα βιβλία στην εκδοτική ιστορία των ΗΠΑ. ΄Όμως, το μυθιστόρημα του Μέλβιλ πέρασε απαρατήρητο, με αρνητική στο μεγαλύτερο μέρος της την κριτική. Χρειάστηκε να φθάσουμε στη δεύτερη δεκαετία του 20ου αιώνα για να αναγνωρισθεί από τους Μοντερνιστές η σπουδαιότητα του «Μόμπυ Ντικ» και η Αμερική να ανακαλύψει ένα μεγάλο συγγραφέα.

Ο «Μόμπυ Ντικ» έχει μεταφερθεί επανειλημμένα στον κινηματογράφο, στο θέατρο και την τηλεόραση. Καλύτερη διασκευή για τη μεγάλη οθόνη θεωρείται η ομώνυμη ταινία του Τζον Χιούστον, παραγωγής 1956, σε σενάριο του συγγραφέα Ρέι Μπράντμπερι και με πρωταγωνιστή τον Γκρέγκορι Πεκ στο ρόλο του Αχαάβ.

Στα ελληνικά, το μυθιστόρημα του Χέρμαν Μέλβιλ «Μόμπυ Ντικ» κυκλοφορεί στην κλασική έκδοση του «Gutenberg», σε μετάφραση Α. Κ. Χριστοδούλου.

2. http://www.gazzetta.gr/perierga/article/343636-emfanisi-toy-mompi-ntik-sti-norbigias-pics
Εμφάνιση του... Μόμπι Ντικ στη Νορβηγίας! (pics)

Ερανιστής

http://www.eranistes.org/

Ιστορία της ελληνικής γλώσσας

Ριμέικ

Η συμβίωση των πολιτισμών

Εφηβικά αναγνωσματα για Εφηβικά προβλήματα

Ντεκάστρο Μαρίζα  

 πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ 01/11/1998





Η εφηβεία ως ηλικιακή κατηγορία κυριαρχείται από τη συναισθηματική και τη σεξουαλική ωρίμαση και την εμφάνιση κοινωνικών προβληματισμών: ενσωμάτωση στην κοινωνία των ενηλίκων - στάση ζωής, πρώτες σκέψεις γύρω από την επιλογή επαγγέλματος, διαμόρφωση κάποιας πολιτικής συνείδησης.

Το εφηβικό κοινό είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον για τους εκδότες για δύο λόγους: διαλέγει τα βιβλία του χωρίς την παρέμβαση του ενηλίκου και διαθέτει χρήματα, τα οποία διαχειρίζεται. Θα μπορούσε λοιπόν ένα μέρος του εφηβικού προϋπολογισμού να πηγαίνει στα βιβλία.

Ταυτόχρονα, οι στατιστικές δείχνουν ότι στην εφηβεία υπάρχει κάμψη της αναγνωσιμότητας. Οι έφηβοι δεν διαβάζουν πολύ, όχι γιατί ξαφνικά βαριούνται, αλλά ακριβώς γιατί ανακαλύπτουν τον εαυτό τους. Οι ειδικοί λένε ότι η εσωστρέφεια που χαρακτηρίζει τους εφήβους οφείλεται στο ότι κορίτσια και αγόρια πρέπει να εξοικειωθούν με την καινούργια εικόνα του σώματός τους, με τη σεξουαλικότητα που εισβάλλει και πρέπει να μάθουν να τη διαχειρίζονται, να επεξεργαστούν σκέψεις και κοινωνικούς προβληματισμούς που απασχολούν το μυαλό.

Στη σειρά των εκδόσεων Κέδρος «Μ' ένα βιβλίο στην τσέπη» νέοι σχετικά σε ηλικία συγγραφείς γράφουν για εφήβους. Για να βρουν το κουμπί των εφήβ ων, και αυτό κάνουν οι συγγραφείς των βιβλίων που παρουσιάζουμε, πρέπει να δουλεύουν με ανοιχτό μυαλό, να μιλούν για την πραγματικότητα καθαρά και με σαφήνεια. Στα βιβλία για τους εφήβους οι λογοτεχνικοί χαρακτήρες παύουν να είναι μονοδιάστατοι, όπως συνήθως παρουσιάζονται στα βιβλία για μικρά παιδιά, αποκτούν τον όγκο και την πολυπλοκότητα που υπάρχει στη ζωή. Δεν λειτουργούν ως πρότυπα για ταυτίσεις, αλλά αντίθετα δημιουργούν ερεθίσματα για σκέψεις.

* Πώς τα βγάζουν πέρα οι μικροί Βορειοηπειρώτες στην Αθήνα; Θέματα όπως η λαθρομετανάστευση, ο ρατσισμός, η κρατική βία, τα ύποπτα κυκλώματα και οι μικροεγκληματίες των μεγαλουπόλεων αλλά και οι δεσμοί αίματος, η καλοσύνη και το ενδιαφέρον για τον συνάνθρωπο, παρουσιάζονται στο μυθιστόρημα της Ιουλίας Ζαννάκη -Λιάλιου «Το ποτάμι που έρχεται κρυφά». Το βιβλίο έχει δύο μεγάλα προτερήματα: πρώτα από όλα, δεν ωραιοποιεί και δεν ηθικολογεί και, δεύτερον, αφήνει πολλά περιθώρια για να σκεφθεί ο αναγνώστης. Δεν του ζητάει να πάρει θέση υπέρ του ενός και του άλλου. Παρουσιάζει καταστάσεις τις οποίες πραγματικά μπορεί και να διαβάσεις στα ψιλά των εφημερίδων.

* Σύγχρονη θεματολογία έχουν και τα υπόλοιπα βιβλία της σειράς. Θεματολογία που δεν αναπτύσσεται με δασκαλίστικο τρόπο. Με γρήγορη, κοφτή γραφή συμπυκνώνουν σε μικρή έκταση όλα όσα θα ήθελε να ξέρει ο αναγνώστης για το τι συμβαίνει όχι μόνο στον κόσμο αλλά και μέσα στα σπίτια μας: το παρατημένο παιδί, η σεξουαλική παρενόχληση, ο βιασμός και τα συναισθήματα ενοχής είναι θέματα του βιβλίου «Το μυστικό της Σάρας» του Τιερί Λενέν. Το διαζύγιο και οι σχέσεις με τον καινούργιο πατέρα, το φευγιό από το σπίτι και ο μαύρος κόσμος των ναρκωτικών σοκάρουν στο βιβλίο του ίδιου συγγραφέα «Συμφωνία με τον διάβολο».

* Το κεντρικό θέμα του βιβλίου «Κρίση στο σπίτι» του Μπ. Γουίλσον συνοψίζεται στα λόγια της μητέρας προς την κόρη της: «Τι θαρρείς ότι είναι οι γονείς; Οι καλοί γίγαντες των παραμυθιών; Τι νομίζεις ότι είμαστε; Κι εμείς άνθρωποι είμαστε... Νομίζεις ότι εγώ δεν φοβάμαι ή ότι δεν λυπάμαι ποτέ; Δεν πρέπει να περιμένεις από εμάς να είμαστε συνέχεια δυνατοί». Ο γονιός ως άνθρωπος ευάλωτος λοιπόν... Κουβέντες που πολλοί από εμάς θα θέλαμε να πούμε στα παιδιά μας. Γύρω από αυτό πλέκονται θέματα όπως το αίσθημα της αποτυχίας, τα επαγγελματικά προβλήματα, τα όνειρα και οι προβολές που κάνουν οι γονείς στα παιδιά τους, το εφηβικό πάχος και τα πρώτα ερωτικά σκιρτήματα. Δεν είναι όμως όλα μαύρα στη ζωή! Οι ήρωες της ιστορίας θέτουν στόχους και τους πετυχαίνουν. Και όλα αυτά γραμμένα με πολύ ανθρώπινο τρόπο.

* «Κλειστά παραθυρόφυλλα» της Μαρί Σοφί Βερμό. Η παράλυση που νιώθεις κοντά σ΄ έναν ανίατα άρρωστο. Ο πατέρας πάσχει από Αλτσχάιμερ και σύντομα όλα διαλύονται. Η λειτουργία της οικογένειας και η προσαρμογή στη νέα κατάσταση περιγράφονται σε αυτό το σύντομο βιβλίο, μαζί με αιχμές για όλα εκείνα τα αντικρουόμενα συναισθήματα που σε κάνουν να κατρακυλάς μπροστά στο τετελεσμένο γεγονός. Δύσκολο βιβλίο.

Ο Περικλής και η Αμαλία, που διάβασαν τα βιβλία, πηγαίνουν στη Β΄ Γυμνασίου. Είναι και οι δύο έμπειροι αναγνώστες. Ανεξάρτητα από το αν τους άρεσαν ή όχι αυτά τα βιβλία, χωρίς να είναι συνεννοημένοι, έκαναν την εξής δηκτική παρατήρηση: «Μα γιατί στο βιβλίο λογοτεχνίας του σχολείου δεν έχει τέτοια κομμάτια; Είναι πιο ενδιαφέροντα από αυτά που μελετάμε!».

Η κυρία Μαρίζα Ντεκάστρο είναι παιδαγωγός και συγγραφέας βιβλίων για παιδιά.

Σημείωση: Τα παραπάνω βιβλία έχουν, βέβαια, εκδοθεί πριν 14 χρόνια, όταν οι σημερινοί έφηβοι είτε δεν είχαν γεννηθεί είτε ήταν βρέφη ή νήπια. Πιστεύουμε όμως ότι δεν έχουν χάσει την επικαιρότητα και τη λογοτεχνική τους αξία, όπως κάθε "καλό" λογοτεχνικό βιβλίο.

Οι συγγραφείς για τη γλώσσα

1. Ρέα Γαλανάκη

Τους (στους γονείς μου) οφείλω ακόμη κάτι, πολύ σπουδαίο για ένα παιδί που επρόκειτο να γίνει συγγραφέας: τη γλώσσα που μιλούσα. Ενώ δηλαδή στο σχολείο διδάχτηκα την αρχαία κι έγραφα υποχρεωτικά στην καθαρεύουσα γλώσσα, στο σπίτι, στα χωριά και στους δρόμους της γειτονιάς διδάχτηκα τα ελληνικά του Ερωτόκριτου, προπαντός όμως την ομιλούμενη δημοτική της Κρήτης, την διανθισμένη με λέξεις τούρκικες, ιταλικές και αραβικές. Επιπλέον, σε ένα βαθύτερο επίπεδο, διδάχτηκα απ’ αυτούς τους αγράμματους στην πλειοψηφία τους ανθρώπους τον άγραφο τοπικό πολιτισμό, το αρχέτυπο «Κρήτη» όπως το είχαν κουβαλήσει στα αργασμένα χέρια τους σωπαίνοντας, ή ελάχιστα μιλώντας για τα αυτονόητα και ταπεινά δικά τους· εγώ έπρεπε να μπω στον κόπο να ανακαλύψω τα υπόλοιπα. Τούτη η in vivo γνώση αναμίχθηκε με το νέκταρ μιας ουμανιστικής παιδείας, για όσα τουλάχιστον είχαν σχέση με την αρχαία ή τη νεοελληνική γραμματεία, δηλαδή με την ομορφιά και τη δύναμη της Λογοτεχνίας, αφού κάποια άλλα βιβλία μας σ’ εκείνη την εκδικητική μετεμφυλιακή εποχή, της Ιστορίας για παράδειγμα, ήταν κυριολεκτικά για τα σκουπίδια. Η λογοτεχνία όμως μπόρεσε να με καθυποτάξει και επειδή ευτύχησα να έχω μερικούς καλούς καθηγητές και φίλους – αφέθηκα ασφαλώς κι εγώ στο μαγικό της άστρο από ιδιοσυγκρασία. Αυτοί συγκροτούν μιαν άλλη, αθέατη κρητική μου ρίζα, μιαν άλλη μου οικογένεια.

Πηγή (εδώ)

Τεχνική ποίησης: Ομοιοκαταληξία

• Ομοιοκαταληξία στην Κρήτη