Greeklish ονομάζεται το τεχνητό γλωσσικό ιδίωμα που
επινοήθηκε, για να καλύψει τις ανάγκες επικοινωνίας ανάμεσα
στους έλληνες χρήστες τού διαδικτύου (INTERNET). Ο όρος
προέρχεται από τη σύντμηση των όρων «greek» (ελληνικά) και
Η ψηφιακή αυτή γλώσσα ή ιδίωμα επινοήθηκε στα πρώτα
στάδια της εμφάνισης των προσωπικών υπολογιστών (Personal
Computer) στη δεκαετία του 1980 και είναι μια μορφή γραπτού
γλωσσικού κώδικα. Επειδή οι επικοινωνίες στο διαδίκτυο, στην
αρχική του μορφή, πραγματοποιούνταν αποκλειστικά στην
αγγλική γλώσσα (εξαιτίας της χώρας προέλευσης των πρώτων
λογισμικών, που ήταν οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής),
προέκυψε πρόβλημα αναφορικά με τους αλλόγλωσσους χρήστες
που δε γνώριζαν την αγγλική γλώσσα, αλλά επιθυμούσαν να
αξιοποιήσουν το τεχνολογικό αυτό επίτευγμα. Έτσι σε πολλές
χώρες του κόσμου δημιουργήθηκαν αντίστοιχες ψηφιακές
γλώσσες, οι οποίες βασίζονταν σε μία κοινή ιδέα: Στη φωνητική
μεταγραφή των λέξεων κάθε γλώσσας στο γραπτό λόγο με τη
χρήση των λατινικών χαρακτήρων τής αγγλικής γλώσσας.
δηλαδή, κάθε λέξη μιας γλώσσας μεταγράφεται – για τους
σκοπούς τής ψηφιακής επικοινωνίας – με αγγλικούς (λατινικούς)
χαρακτήρες και όχι με τους χαρακτήρες/ σύμβολα της μητρικής
γλώσσας τού χρήστη (π.χ. στα greeklish η ελληνική λέξη
«καλημέρα» μεταγράφεται ως «kalhmera» ή «kalimera»). Από
το γεγονός αυτό προέκυψε ένα πλήθος τεχνητών ψηφιακών
γλωσσών ή αλλιώς ψηφιακών ιδιωμάτων (franclish, deutschlish
κτλ.), ανάμεσα στα οποία περιλαμβάνονται και τα greeklish. Με
την πάροδο του χρόνου βέβαια και με τη δημιουργία
γραμματοσειρών για κάθε σχεδόν ομιλούμενη γλώσσα, οι
χρήστες του διαδικτύου μπορούσαν να επικοινωνήσουν στη
μητρική τους γλώσσα, αλλά οι ψηφιακές γλώσσες εξακολουθούν
να χρησιμοποιούνται από πολλούς.
Πρέπει, τέλος, να σημειωθεί ότι η ψηφιακή γλώσσα δε
χρησιμοποιείται αποκλειστικά και μόνο στο διαδίκτυο
[ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (email) ή διάλογοι σε άμεσο χρόνο
(online messenger, chat rooms, ψηφιακά fora,
κυβερνοσυζητήσεις κ.λπ.] αλλά και σε άλλες μορφές
ηλεκτρονικής επικοινωνίας (μηνύματα sms σε κινητά τηλέφωνα
κ.ά.).
ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ _ιδακτικό Υλικό για τους Θεματικούς Κύκλους της Α’ Λυκείου Τεύχος Α’
18
• Η ψηφιακή γλώσσα θα μπορούσε να θεωρηθεί – με την ευρεία
έννοια – μια κοινωνική γλωσσική ποικιλία. Κι όπως κάθε γλωσσική
ποικιλία, διαθέτει μία ιδιαίτερη μορφολογία και ομιλείται σε
συγκεκριμένο περιβάλλον (το ψηφιακό/ διαδικτυακό), σε «ειδικές
συνθήκες χρήσης», σύμφωνα με τους γλωσσολόγους. Όπως
τονίζουν μάλιστα οι ίδιοι, η χρήση μίας γλωσσικής ποικιλίας δεν
επηρεάζει την εκμάθηση και ορθή χρήση της μητρικής/ εθνικής
γλώσσας, εφόσον οι χρήστες του διαδικτύου χρησιμοποιούν τα
greeklish μόνο εντός ηλεκτρονικού/ ψηφιακού πλαισίου και μόνο
για να εξυπηρετήσουν συγκεκριμένες επικοινωνιακές ανάγκες τους,
ενώ στις υπόλοιπες δραστηριότητές τους χρησιμοποιούν τη μητρική
τους γλώσσα. Έτσι, καταρρίπτεται και το επιχείρημα που θέλει τους
χρήστες των greeklish να μην είναι εξίσου ικανοί χειριστές της
(επίσημης) ελληνικής γλώσσας.
• Η χρήση λατινικών χαρακτήρων κατά τη διαδικασία μεταγραφής
των λέξεων στην ψηφιακή γλώσσα δεν απειλεί την ελληνική
γλώσσα. Μέσα στο πέρασμα των αιώνων αποτελεί σύνηθες
φαινόμενο η αλλαγή των γραπτών συμβόλων, δηλαδή του
αλφαβήτου, σε πολλές γλώσσες (π.χ. στο αρχαίο ελληνικό
αλφάβητο υπήρχε το δίγαμμα, που δεν υφίσταται σήμερα, ενώ ο
λεγόμενος δασύς φθόγγος έχει υιοθετηθεί και επιβιώσει όχι στην
ελληνική, αλλά στις αγγλοσαξονικές γλώσσες). Ανάλογες αλλαγές
σημειώνονται στη γραμματική και στο συντακτικό, αφού η γλώσσα
είναι ένας ζων και αενάως μεταβαλλόμενος οργανισμός. Συνεπώς,
ακόμη και αν, για λόγους εργασίας, υποτεθεί ότι η ελληνική
γλώσσα κινδυνεύει να αλλοιωθεί μορφολογικά (στο επίπεδο των
γραπτών συμβόλων) από τα greeklish, τότε αυτό θα είναι μία
αλλαγή επιβεβλημένη από τις τρέχουσες εξελίξεις και θα έχει πρώτα
εγγραφεί ως αντίληψη στη συνείδηση των Ελλήνων. Ακόμη δε και
σε αυτήν την ακραία περίπτωση, θα είναι μία καθαρά μορφολογική
αλλαγή, ενώ ο σκληρός πυρήνας της ελληνικής γλώσσας (τα
σημαινόμενα, οι ιδέες, τα νοήματα) και όλα τα πολιτισμικά και
ιστορικά στοιχεία που εμπεριέχει δεν μπορεί επ’ ουδενί να
επηρεαστεί και να αλλοιωθεί. Και, όπως τονίζουν οι γλωσσολόγοι,
κάθε μορφή παρεμβατισμού και προστατευτισμού μιας γλώσσας –
όπως στην περίπτωση αποκλεισμού της ψηφιακής γλώσσας στο
όνομα της ακεραιότητας της ελληνικής γλώσσας – είναι
καταδικασμένη σε αποτυχία.
Γ. Νταουλτζής, Π. Πανουτσο̟ούλου, Αν. Ραβδά, Αρ. Τσουκαντάς, Σ. Χαδιάρη
19
Β. Επιχειρήματα κατά της ψηφιακής γλώσσας
• Η ψηφιακή γλώσσα αποτελεί ένα διαβρωτικό για την ελληνική
γλώσσα μηχανισμό, γιατί πλήττει άμεσα ένα κεφαλαιώδες
συστατικό στοιχείο της, το αλφάβητο. Η αντικατάσταση των
ελληνικών χαρακτήρων με λατινικούς συνιστά μία μορφή
«γλωσσικής αποικιοποίησης», δηλαδή μια μορφή άλωσης της
ελληνικής (και όχι μόνο) γλώσσας από την αγγλική. Πρόκειται για
μια διαδικασία σταδιακής εξοικείωσης των Ελλήνων χρηστών με
τους χαρακτήρες της αγγλικής, κάτι που τους απομακρύνει από τα
αντίστοιχα σύμβολα της ελληνικής. Το γεγονός αυτό δεν είναι τόσο
αθώο όσο φαινομενικά δείχνει, γιατί η εκμάθηση μιας γλώσσας
γίνεται – σύμφωνα με τους γλωσσολόγους και τους
παιδοψυχολόγους – κατά κύριο λόγο οπτικά και μιμητικά. Και η
οπτική εξοικείωση των μικρών χρηστών του διαδικτύου και της
κινητής τηλεφωνίας με τους λατινικούς χαρακτήρες δημιουργεί το
λεγόμενο «κυρίαρχο γλωσσικό πρότυπο»: αυτό σημαίνει ότι η
αγγλική γλώσσα εγγράφεται στο υποσυνείδητο των ατόμων ως
«ανώτερη» και η ελληνική ως «κατώτερη», με αποτέλεσμα
σταδιακά η τελευταία να υποχωρεί να μεταλλάσσεται. Τα
• Η ελληνική γλώσσα (όπως και κάθε άλλη εθνική γλώσσα
αντίστοιχα) είναι ένα θεμελιώδες κεφάλαιο του εθνικού μας
πολιτισμού. Σε αυτήν αντικατοπτρίζονται παραδόσεις, ιδέες,
αντιλήψεις, ήθη και ιστορικές παρακαταθήκες αιώνων. Κάθε
μεταγραφή της με στοιχεία (σύμβολα, χαρακτήρες) ξένα προς
αυτήν συνιστά μια ευθεία απειλή για την υπόστασή της είτε γίνεται
συνειδητά είτε ασυνείδητα. Η ψηφιακή γλώσσα αποτελεί ένα είδος
πολιτισμικού ιμπεριαλισμού των χρηστών τής αγγλικής γλώσσας
(κυρίως των Η.Π.Α.) πίσω από την προμετωπίδα των τεχνολογικών
συμβάσεων και περιορισμών. Απώτερος στόχος της είναι η
αποδυνάμωση του στοιχείου εκείνου που οι γλωσσολόγοι
ονομάζουν «εθνογλωσσική συνείδηση» ή «εθνογλωσσική ταύτιση»
και αποτελεί μία πτυχή τού κυρίαρχου οικονομικού, πολιτικού και
πολιτισμικού μοντέλου τής εποχής μας, που είναι γνωστό ως
«παγκοσμιοποίηση». Μέσα στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίηση
επιχειρείται η ισοπέδωση (ευφημιστικά ονομάζεται «εξομάλυνση»)
των πολιτισμικών διαφορών των λαών και η πολιτισμική τους
εξομοίωση, πάντοτε όμως κάτω από τη δεσποτική παρουσία του
αγγλοσαξονικού μοντέλου (ζωής) και της αγγλοσαξονικής
γλώσσας.
• Η επικοινωνία στο διαδίκτυο και στην κινητή τηλεφωνία μπορεί να
γίνεται με ελληνικούς χαρακτήρες, αφού οι εταιρείες από την αρχή
σχεδόν της εμφάνισης αυτών των τεχνολογικών επιτευγμάτων
μερίμνησαν γι’ αυτό. Η εμμονή, επομένως, πολλών χρηστών να
χρησιμοποιούν greeklish (εκτός των περιπτώσεων που η
ηλεκτρονική συσκευή τους δε διαθέτει ελληνικούς χαρακτήρες,
γεγονός πολύ σπάνιο πλέον) φανερώνει ότι χρησιμοποιούν τους
ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ _ιδακτικό Υλικό για τους Θεματικούς Κύκλους της Α’ Λυκείου Τεύχος Α’
20
τεχνικούς περιορισμούς ως πρόφαση (πέραν των όντως υπαρκτών).
Η αλήθεια είναι ότι η ψηφιακή γλώσσα έχει γίνει πλέον συνήθεια
για τους περισσότερους χρήστες και δείχνει τη βαθιά όσο και
επικίνδυνη διείσδυση της αγγλικής γλώσσας στη συνείδηση αλλά
και στο υποσυνείδητό τους. Το γεγονός αυτό μάλιστα εντάσσεται
από τους ειδικούς και στην ευρύτερη τάση τής ξενομανίας που
χαρακτηρίζει ένα μεγάλο τμήμα της νεοελληνικής κοινωνίας. Αυτό
σημαίνει ότι πολλοί χρήστες χρησιμοποιούν τα greeklish όχι μόνο
λόγω εξοικείωσης μαζί τους στο διαδίκτυο αλλά και επειδή θεωρούν
φυσιολογικό να χρησιμοποιούν την αγγλική γλώσσα (έστω και σε
επίπεδο χαρακτήρων/ συμβόλων) στο πλαίσιο της γενικευμένης
τάσης τους να αφομοιώνουν και να υιοθετούν ξενικά πρότυπα και
στοιχεία.
• Η χρήση των greeklish επηρεάζει και την ορθή εκμάθηση της
ελληνικής γλώσσας. Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι η μορφολογία
της ψηφιακής γλώσσας είναι αρκετά χαλαρή και μεταβαλλόμενη. Το
γεγονός αυτό όμως έχει επιπτώσεις στην ορθή γραφή των λέξεων
της ελληνικής γλώσσας. Συγκεκριμένα, έχει διαπιστωθεί από
έρευνες ότι πολλοί μαθητές της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης που
είναι εξοικειωμένοι με τη χρήση των greeklish πραγματοποιούν
σωρεία λαθών στην ορθογραφία. Το γεγονός ότι η ψηφιακή
γλώσσα επιτρέπει τη μεταγραφή των λέξεων με διαφορετικούς
τρόπους (π.χ. η λέξη «κυνηγός» μπορεί να μεταγραφεί ως
«kynhgos» αλλά και ως «kinigos») απομακρύνει τους μικρούς σε
ηλικία χρήστες από την επίσημη (ορθή) νόρμα των λέξεων, αφού
μπορούν να μεταφέρουν την ψηφιακή μεταγραφή και στο γραπτό
λόγο τους (να γράφουν δηλαδή τη λέξη «κυνηγός» και ως
«κινιγός»). Έτσι, η ψηφιακή γλώσσα γίνεται το όχημα για
πλημμελή εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας αλλά και καταφύγιο
πολλών ανορθόγραφων συμπατριωτών μας, που καλύπτουν την
αδυναμία τους κάτω από το άλλοθι των greeklish.
• Τα greeklish δεν μπορούν να θεωρηθούν ιδιαίτερη γλωσσική
ποικιλία. Είναι περισσότερο ένα ιδίωμα του οποίου η διαφορά με τα
υπόλοιπα είναι πως πρόκειται για τεχνητή επινόηση και δεν όχι
προϊόν «φυσικής γλωσσικής επιλογής», διαμορφωμένης από
ξεχωριστά και εντελώς ιδιαίτερα ιστορικά, γεωγραφικά, κοινωνικά
και πολιτιστικά γνωρίσματα και συνθήκες. Και από τη στιγμή που η
ψηφιακή γλώσσα δεν είναι κάτι πηγαίο, δεν αποτελεί μια
αυθόρμητη έκφραση λόγου τού λαού ή κάποιας κοινωνικής ομάδας,
αλλά εργαλείο συγκεκριμένων (αδιαφανών) κέντρων, χάνει την
πεμπτουσία μιας γλώσσας ή μίας διαλέκτου, έστω και με τις
ιδιαιτερότητές της, και δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι εμπλουτίζει την
ελληνική γλώσσας όπως οι υπόλοιπες διάλεκτοι και ιδιώματα.__
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου